تقویت حافظه به روش اوج یادگیری

بسیاری از دانش آموزان برای یک آزمونی که زیاد تلاش می کنند. با خودشان می گویند می خواهم در این آزمون پیشرفت ام را ببینم! اما زمانی که در جلسه آزمون وارد می شوند، دچار سردرگمی می شوند. بسیاری از گزینه ها برایشان مشابه است. فرمول هایی را که حفظ کرده بودند به خاطر نمی آورند. معنی آیات را فراموش می کنند. این تجربه ی تلخ فراموشی باعث می شود که این دسته از افراد روی خودشان برچسب خنگ بودن بزنند. اینکه آنها گمان می کنند خنگ هستند که نمی توانند چیزی رابه یاد بیاورند!

در روانشناسی گفته می شود هوش انسان تا 15 سالگی رشد می کند و بعد از آن متوقف شده و کم کم به یک حد ثابتی می رسد. این موضوع در رابطه با هوش یا همان IQ است. اما در رابطه با حافظه گفته می شود در هر سنی که باشید اگر مهارت ها و روش های تقویت حافظه را یاد بگیرید، می توانید از حافظه تان بهره برداری بیشتری کنید. بنابراین هوش بیشتر جنبه ارثی دارد و تقویت حافظه بیشتر جنبه اکتسابی و محیطی دارد. اگر برای تقویت حافظه تکنیک ها و مهارت ها را یاد بگیرید، آسان تر در کنکور موفق می شوید.

کنکور و حافظه

در رابطه با کنکور و حافظه انسان دو نکته مهم وجود دارد:

1- در جلسه کنکور علاوه بر یادگیری محتواهای درسی و به یاد آوردن آنها، به سرعت عمل هم نیاز دارید. به این معنی که باید بتوانید از حافظه تان سریع استفاده کنید. برای مثال داوطلبی که رتبه اش 2000 می شود و داوطلب دیگری که رتبه اش 4000 می شود. آنها از نظر بار علمی تفاوتی زیادی ندارند. حتی ممکن است داوطلبی که رتبه 4000 را کسب کرده نسبت به دیگری معدل بالاتر و ساعت مطالعه بیشتری هم داشته باشد. اما یکی از عوامل موفقیت این داوطلب بدون شک سرعت عمل در کنکور است.

2- زمان های مرور مطالب و یادآوری سریع مطالب درسی، لازمه موفقیت در کنکور است. یک مطلب درسی را امروز یاد گرفته اید. همان را فردا یا دو روز بعد از شما امتحان بگیرند، تقریبا کمی از آن را می توانید به یاد بیاورید. اما اگر همان مطلب را شش ماه بعد دوباره بپرسند یا امتحان بگیرند، مطمئنا جز اندکی از آن را نمی توانید به خاطر بیاورید. پس باید تقویت حافظه برای درس خواندن را جدی بگیرید.

در این بخش تقویت حافظه و راه های تقویت حافظه برای درس خواندن را شرح می دهیم.

حافظه انسان

“هرمان ابینگ هاوس” روانشناسی آلمانی بود. او از پیشگامان تحقیق بر روی حافظه انسان بود. در یکی از آزمایش هایش به چندین نفر کلماتی را داد و از آنها خواست تا کلمات را به خاطر بسپارند. سپس در بازه های زمانی مختلف کلمات را از آنها پرسیدند. وقتی کلمات را یک ساعت بعد از یادگیری از افراد پرسیدند، حدود 50% آن را فراموش کرده بودند. 24 ساعت بعد 80% آن را فراموش کردند و فقط 20% از کلمات در ذهن شان مانده بود. آزمایش ابینگ هاوس زمینه ساز تحقیقات بیشتر دیگر روانشناسان در رابطه با حافظه انسان شد. اینکه چرا در حافظه انسان میل به فراموشی، نسبت به ثبت اطالاعات بیشتر است؟

عوامل موثر بر تقویت حافظه:

عوامل مستقیم

عوامل مستقیم شامل یادگیری و استفاده از تکنیک ها، مهارت ها و روش های تقویت حافظه است. که در این قسمت مفصل به آموزش تقویت حافظه و افزایش حافظه می پردازیم.

عوامل غیر مستقیم

عوامل غیر مستقیم شامل رعایت نکات بهداشت جسمانی و روانی و مسائلی که برای تقویت حافظه بلند مدت لازم است، می باشد. که این عوامل برای دانش آموزانی بسیار حایز اهمیت است.

مراحل حافظه انسان

حافظه ی انسان از سه بخش تشکیل شده است.

مرحله ی اول حافظه حسی است. اطلاعاتی که از طریق حواس پنج گانه وارد ذهن می شود را اطلاعات حسی می گویند. تصویری که می بینیم. بویی که به مشام مان می رسد. صدایی را که می شنویم. جسمی که لمس می کنیم و طعمی را که می چشیم. اگر به این اطلاعات توجه بشود از حافظه حسی به حافظه کوتاه مدت وارد می شوند.

در طول روز ممکن است صد نفر را با چشم خود ببینید اما فقط به دو نفر آنها با دقت نگاه کنید. در این صورت است که تصویر و اطلاعات این دو نفر وارد حافظه کوتاه مدت تان خواهد شد.

بعد از اینکه اطلاعات از حافظه حسی وارد حافظه ی کوتاه مدت می شود، اگر با راه ها و روش های تقویت حافظه همراه باشد، به حافظه بلند مدت وارد خواهد شد.

این روند را یادگیری می گویند. برعکس روند یادگیری، یادآوری است. روند یادآوری به این شکل است که اطلاعات از حافظه بلند مدت به حافظه ی کوتاه مدت فراخوانی می شوند و بعد به حافظه ی حسی منتقل می شوند. برای مثال زمانی که ما در حال نوشتن هستیم این فرایند در حال انجام است.

تکنیک ها و روش های تقویت حافظه برای درس خواندن

1. طبقه بندی مطالب درسی

فرض کنید در یک کتابخانه دنبال کتاب خاصی هستید. مسئول کتابخانه به شما می گوید کتاب در سالن مطالعه طبقه دوم است. بروید و آن را پیدا کنید. آیا می توانید کتاب را به آسانی پیدا کنید؟

اما در کتابخانه دیگری برای پیدا کردن کتاب مورد نظرتان، مسوول کتابخانه به شما می گوید کتاب شما در طبقه دوم، سالن مطالعه A در قفسه چهارم است. مطمئنا این بار به راحتی آن را پیدا خواهید کرد.

کتابخانه منظم و دسته بندی شده و کتابخانه نامنظم را می توان به حافظه و ذهن تشبیه کرد. خیلی از اوقات مطلبی که فراموش کرده یا خوب در حافظه تان نرفته را، نمی توانید پیدا کنید و به یاد آورید. مطلب در ذهن تان است اما دقیقا نمی دانید کجای ذهن تان است. باید به ذهن تان فشار بیاورید تا شاید بیشتر یادتان بیاید.

برای استفاده از ذهن و یادآوری مطالب کنکور باید بتوانید سریع از حافظه خود استفاده کنید. برای این کار باید مطالب درسی را طبقه بندی شده آموزش ببینید و در ذهن تان بسپارید. در این حالت بهتر می توانید آنها را یادآوروی کنید.

مایندمپ (mind map)

برای دسته بندی، زمان یادگیری مباحث درسی و خلاصه برداری، می توانید از روش “مایند مپ” که به “درخت دانش” نیز معروف است، استفاده کنید. به این صورت که عنوان های اصلی آن مبحث را مشخص کرده و بعد عنوان های فرعی و سپس زیر عنوان های هر کدام را قرار دهید. یادگیری مطالب به این شکل ذهن تان را منسجم تر کرده و زمان یادآوری را برایتان کوتاه تر خواهد کرد.

خلاصه نویسی روشی بسیار موثر و کاربردی در رابطه با تقویت حافظه است. یک بار نوشتن معادل هشت بار خواندن است. اما نکته مهمی که در این میان وجود دارد، بسیاری از دانش آموزان و داوطلبان کنکور از خلاصه نویسی دیگران برای مطالعه خود استفاده می کنند. در نظر داشته باشید که خلاصه نویسی هر فردی منطبق با طبقه بندی مطالب در ذهن همان فرد است. ممکن است کاملا با شما متفاوت باشد. اگر خودتان خلاصه برداری کنید این خلاصه ها با ذهن تان منطبق تر و هماهنگ تر خواهد بود و به سرعت یادآوری تان کمک بیشتری خواهد کرد.

2- مطالعه درس هر روز در همان روز

همانطور که در نتایج تحقیقات ابینگ هاوس مشخص شد بیست و چهار ساعت بعد از یادگیری 80% مطالب فراموش خواهد شد. بسیاری از دانش آموزان زمانی که درسی را در مدرسه یاد می گیرند، در منزل مشغول مطالعه دیگر درس ها و تکالیف روز بعد مدرسه شان می شوند. برای مثال اگر در روز یکشنبه درس شیمی را یاد گرفته باشند، انجام تکالیف و مرور آن درس را برای شنبه هفته بعد می گذارند. در صورتی که اگر شیمی را همان یکشنبه بعد از مدرسه مطالعه کنند، هم بهتر در حافظه می ماند و هم بیشتر فرصت مطالعه دیگر مباحث درسی را در طول هفته خواهند داشت.

پس مطالعه هر درس در همان روز را با کمک مشاوره تحصیلی خود در برنامه ریزی درسی تان قرار دهید. تا با صرف انرژی کمتر مباحث را در بلند مدت، راحت تر یادآوری کنید. اگر پس از یادگیری، تست های آنها را نیز حل کنید، بیشتر در ذهن تان ثبت خواهد شد. نتیجه فوق العاده تری خواهید گرفت.

3- مرور برای کنکور

گاهی اوقات یک کتاب را به شما می دهند و شما آن را به میل و اراده خودتان هر طور که بخواهید مطالعه می کنید. اما گاهی اوقات به شما می گویند باید این کتابی را که برایتان تعیین کردیم بخوانید. بعد از مطالب آن آزمون می گیریم. معلوم نیست دقیقا از کدام بخش های آن آزمون گرفته خواهد شد! در این حالت احتمالا آن کتاب را با جزئیات و دقت بیشتری نسبت به زمانی که هیچ محدودیتی ندارید، مطالعه خواهید کرد. زمانی که به شما بگویند علاوه بر این ده کتاب دیگر هم هست که آنها را باید مطالعه کنید و آزمون بدهید. در این وضعیت هیچ اقدامی به اندازه مرور منظم موثر نخواهد بود.

زمانی که روانشناسان و دانشمندان دیگری تحقیقات ابینگ هاوس را گسترش دادند، توانستند بهترین بازه های زمانی مرور به شکلی که مطالب از ذهن خارج نشود را تعیین کنند.

زمان های مرور مطالب:

یک روز بعد از یادگیری
یک هفته بعد از یادگیری
یک ماه بعد از یادگیری
سه ماه بعد از یادگیری
شش ماه بعد از یادگیری

تقویت حافظه برای درس خواندن

این روش، برای مرور مطالبی که احتمال فراموشی آنها زیاد است، استفاده می شود. که بسیار موثر و کاربردی خواهد بود. شاید انجام آن در ابتدا سخت به نظر برسد. اما با انجام منظم آن نه تنها سرعت عمل تان در کنکور افزایش خواهد یافت، بلکه مفاهیمی را که بار اول مطالعه کرده اید و کامل متوجه نشدید را، عمیق تر و مفهومی تر در ذهن تان ثبت خواهد کرد.

با اجرای تکنیک ها و راه های تقویت حافظه برای درس خواندن می توانید انگیزه برای درس خواندن را در خود افزایش دهید و موفقیت در کنکور را بدست آورید.

موفقیت در کنکور با موسسه اوج یادگیری